Δημοτικό Σχολείο Μενεού

 
Η βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων αποτελεί κύρια επιδίωξη των δημόσιων σχολείων, ως συνέχεια και των εμφάσεων των προηγούμενων ετών.

Με τον όρο μαθησιακά αποτελέσματα εννοούνται όχι μόνο οι γνώσεις, αλλά και οι στάσεις, οι συμπεριφορές και οι δεξιότητες που επιδιώκεται να αποκτήσουν οι μαθητές μέσα από την εφαρμογή των Αναλυτικών Προγραμμάτων.

 

Επιμέρους στόχοι:

(Α) Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να αξιοποιήσουν τους Δείκτες Επιτυχίας και τους Δείκτες Επάρκειας, καθ’ όλη τη διάρκεια της διδακτικής διαδικασίας, ως βασικά εργαλεία:
 

• Ως «τις συνιστώσες ενός ελάχιστου πυρηνικού προγράμματος» που καθορίζει τις γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις κλειδιά, τις οποίες ο μαθητής σε κάθε τάξη και στάδιο ανάπτυξής του αναμένεται να καλλιεργήσει ως προσδοκώμενα αποτελέσματα.
• Ως «οδοδείκτες» που καθοδηγούν τον προγραμματισμό της διδασκαλίας σε επίπεδο μαθήματος, σε επίπεδο διδακτικής ενότητας και σε επίπεδο τετραμήνων ή σχολικού έτους.
• Ως «εργαλεία στόχευσης» κατά τη διδασκαλία, ώστε η διδακτική μεθοδολογία, η επιλογή των δραστηριοτήτων και η διαχείριση του χρόνου να καταστούν αποτελεσματικές.
• Ως «εργαλεία αποτίμησης» του βαθμού στον οποίο οι μαθητές/τριες έχουν επιτύχει την επιδιωκόμενη μάθηση τη συγκεκριμένη στιγμή.

Mε την αποτελεσματική αξιοποίηση των Δεικτών είναι δυνατόν να προληφθούν και να
αντιμετωπισθούν φαινόμενα αναλφαβητισμού.

Ο όρος Λειτουργικός Αλφαβητισμός αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου να χρησιμοποιεί βασικές δεξιότητες, ούτως ώστε να διαχειρίζεται εργασίες στην καθημερινότητά του, στην κοινωνία και στον εργασιακό χώρο. Επομένως, τα χρόνια της φοίτησης των παιδιών στο σχολείο αποτελούν μια πολύ σημαντική περίοδο, για να αντιμετωπισθούν ελλείψεις σε δεξιότητες αλφαβητισμού και να τους δοθούν ευκαιρίες στήριξης ώστε να αξιοποιήσουν στον μέγιστο δυνατό βαθμό τις εκπαιδευτικές τους δυνατότητες.

 
(B) Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας ως σημαντικός άξονας για την υλοποίηση του 1ου υπό έμφαση στόχου.

Ο όρος φιλαναγνωσία αναφέρεται στη θετική προσδιορισμένη σχέση του αναγνώστη με το βιβλίο, ως το κατεξοχήν είδος και έκφραση της γραπτής ύλης, αλλά και με οποιαδήποτε άλλη μορφή έντυπου ή ψηφιακού γραπτού λόγου.

Εμπεριέχει, ταυτόχρονα, τις εξειδικευμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, οι οποίες στοχεύουν στη διαμόρφωση αυτής της σχέσης μέσα από την ανάπτυξη αναγκαίων γνωστικών δεξιοτήτων κυρίως, αλλά και κοινωνικών δεξιοτήτων και αισθητικών κριτηρίων.

Σκοπός της φιλαναγνωσίας είναι η εξοικείωση του παιδιού με τον γραπτό λόγο (σε έντυπη ή ψηφιακή μορφή) και μέσω αυτού η ανάπτυξη του γραμματισμού: κειμενικού, εικονογραφικού, πολιτισμικού.

Σταδιακά η σχέση αυτή θέτει τα θεμέλια για:

• την αισθητική απόλαυση
• την καλλιέργεια της φαντασίας
• την ανάπτυξη της γλωσσικής έκφρασης
• την καλλιέργεια του συναισθηματικού κόσμου
• την καλλιέργεια και ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της δημιουργικότητας
• την καλλιέργεια της αναγνωστικής δεξιότητας και αναγνωστικής απόλαυσης
• την καλλιέργεια της δεξιότητας της αναδιήγησης ιστοριών
• την αφηγηματική ικανότητα
• την ανάπτυξη της δυνατότητας κατανόησης του κειμένου.

 

Προτεινόμενες δραστηριότητες:
 
A. Για την εφαρμογή των Δεικτών Επιτυχίας και Επάρκειας:

1. Σε επίπεδο σχολικής μονάδας:

• Αποφεύγονται οι διακοπές στα μαθήματα για εξωδιδακτικές δραστηριότητες (π.χ. έκτακτες συνεδρίες διδακτικού προσωπικού, προετοιμασία σχολικών εκδηλώσεων).
• Καθορίζονται κανονισμοί σε θέματα χρησιμοποίησης του χρόνου σε σχέση με την κατ΄ οίκον εργασία, τις απουσίες των μαθητών και την ακύρωση των μαθημάτων.
• Αναπτύσσεται κοινή πολιτική για διάφορα θέματα της κατ’ οίκον εργασίας (π.χ. ποσότητα εργασίας που δίνεται στο σπίτι, τρόποι διόρθωσης της, τρόποι ανατροφοδότησης των μαθητών).
• Συντονισμός των εκπαιδευτικών των αδελφών τμημάτων.
• Συνδιδασκαλίες, ως επιστέγασμα κοινού σχεδιασμού του μαθήματος με αξιοποίηση των δεικτών επιτυχίας και επάρκειας.
• Παρατήρηση διδασκαλίας: Εκπαιδευτικοί ανταλλάσσουν επισκέψεις στις τάξεις, συζητούν και αναστοχάζονται γύρω από το μάθημα που παρακολούθησαν (π.χ. για την πορεία διδασκαλίας, τη μέθοδο ή τις μεθόδους που αξιοποιήθηκαν στο μάθημα, την αξιολόγηση κλπ.).

2. Σε επίπεδο τάξης:

• Ο προσανατολισμός στην επίτευξη του Δείκτη Επιτυχίας.
• Η υιοθέτηση/εφαρμογή των Δεικτών Επάρκειας που αντιστοιχούν στον συγκεκριμένο Δείκτη Επιτυχίας.
• Ο μακροπρόθεσμος και βραχυπρόθεσμος προγραμματισμός της εφαρμογής των Δεικτών Επιτυχίας και Επάρκειας, λαμβάνοντας υπόψη την καλύτερη αξιοποίηση του διδακτικού χρόνου.
• Έμφαση στην αξία της μάθησης, στις υψηλές προσδοκίες για επιτυχία των μαθητών, στην ανάπτυξη ενός ελκυστικού, δημοκρατικού και ευέλικτου μαθησιακού κλίματος, στην επικοινωνία (π.χ. ανάπτυξη ενός ηλεκτρονικού δικτύου επικοινωνίας και ανταλλαγής υλικού μεταξύ του προσωπικού ή μεταξύ του σχολείου και των γονιών).
• Γίνεται στοχευμένη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, ώστε οι μαθητές να μπορούν να χρησιμοποιούν τις βασικές δεξιότητες της ελληνικής γλώσσας σε όλες τις περιστάσεις και σε όλα τα διδακτικά αντικείμενα.
• Γίνεται εξοικείωση των μαθητών/τριών με γνώσεις και δεξιότητες που απαιτούνται σε διεθνείς έρευνες όπως είναι η TIMSS (Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες) και η PISA.
• Γίνεται αξιοποίηση της υλικοτεχνικής υποδομής και των πηγών μάθησης.
• Γίνεται αξιοποίηση πηγών μάθησης που βρίσκονται στην περιοχή κάλυψης του σχολείου όπως, για παράδειγμα, κατά την επίσκεψη σε ένα εργοστάσιο ή συνέντευξη από κάποιο γονιό που ασκεί ένα συγκεκριμένο επάγγελμα.
• Γίνεται αξιοποίηση των δραστηριοτήτων και άλλων εξωσχολικών δραστηριοτήτων για σκοπούς διδασκαλίας και μάθησης.
• Η καλλιέργεια δεξιοτήτων αποτελεσματικής διαχείρισης του διδακτικού χρόνου από μέρους των εκπαιδευτικών σε επίπεδο μαθητή και σχολικής τάξης.
• Η πραγματοποίηση συντονισμού μεταξύ των διδασκόντων/ουσών σε επίπεδο προγραμματισμού.
• Η επιλογή εργαλείων τα οποία υποστηρίζουν, ενισχύουν ή επεκτείνουν τις ανθρώπινες γνωστικές ικανότητες, τη σκέψη, τη νόηση, τη δυνατότητα επίλυσης προβλήματος, την κριτική σκέψη, οικοδομούν τη γνώση και τις διαδικασίες κατανόησης των εννοιών και χρησιμοποιούνται ως μεταβλητές πάνω στις οποίες μπορούμε να επιδράσουμε, ώστε να σχεδιάσουμε και να ελέγξουμε παιδαγωγικές καταστάσεις.
• H ενεργός εμπλοκή του μαθητή σε όλα τα στάδια κατά τη διαδικασία μάθησης.
• Η επιλογή από τους/τις μαθητές/τριες συγκεκριμένων προτεινόμενων διδακτικών δραστηριοτήτων με βάση το μαθησιακό τους προφίλ.
• Ο περιορισμός του λόγου του εκπαιδευτικού, του οποίου ο ρόλος είναι αυτός του εμψυχωτή / καθοδηγητή της μαθησιακής διαδικασίας.
• Η αύξηση του χρόνου εργασίας των μαθητών και της καλλιέργειας της αυτενέργειάς τους.
• Ο διαφοροποιημένος τρόπος οργάνωσης της τάξης: εξατομίκευση και ομαδοσυνεργατική μάθηση.
• Η εξατομικευμένη ποιοτική ανατροφοδότηση.
• Η διαφοροποιημένη κατ’ οίκον εργασία.
• Η προαγωγή της συνεχούς διαμορφωτικής αξιολόγησης της μάθησης.
• Η καταγραφή αυτής της πορείας μάθησης του μαθητή με διάφορους τρόπους και μέσα.
• Η αξιοποίηση των πορισμάτων της αξιολόγησης των μαθητών, με στόχο την αυτοαξιολόγηση του εκπαιδευτικού και τη βελτίωση της διδακτικής του/της πρακτικής.
• Η περιγραφική ενημέρωση των γονέων του μαθητή και του ίδιου του μαθητή για συγκεκριμένες ανάγκες σε κάθε μάθημα.

 

B. Για την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας:

1. Σε επίπεδο σχολικής μονάδας:

• Έκδοση περιοδικού φιλαναγνωσίας. Το περιοδικό μπορεί να είναι και ηλεκτρονικό. Υπεύθυνη μπορεί να είναι μια μικτή επιτροπή από εκπαιδευτικούς και μαθητές, οι οποίοι θα αναλάβουν τους αντίστοιχους ρόλους που απαιτούνται για την έκδοση ενός περιοδικού (συντάκτες, δημοσιογράφοι, εικονογράφοι, σκιτσογράφοι, υπεύθυνοι διαφήμισης, διακίνησης κ.λπ.).
• Αξιοποίηση της Ημέρας των Γραμμάτων, της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού Νεανικού Βιβλίου (2 Απριλίου) και της Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου (23 Απριλίου). Συμμετοχή των παιδιών σε διαγωνισμούς ή άλλες δράσεις σχετικές με την ποίηση, το άρθρο, το παραμύθι.
• Κατάλληλα διαρρυθμισμένος χώρος στην είσοδο του σχολείου, όπου υλικό από τις δράσεις φιλαναγνωσίας θα εκτίθεται τόσο για τους μαθητές και για τους εκπαιδευτικούς όσο και για τους γονείς και τους επισκέπτες του σχολείου.
• Διαγωνισμός ανάγνωσης βιβλίου.
   

2. Σε επίπεδο τάξης:

• Δραματοποίηση μέρους ή του όλου της ιστορίας ενός βιβλίου.
• Κατασκευή αφίσας για κάποιο ή κάποια από τα βιβλία που διαβάστηκαν.
• Τοποθέτηση του λεγόμενου «λογοτεχνικού πίνακα» στην τάξη, όπου τα παιδιά θα μπορούν ελεύθερα να αναρτούν εργασίες τους σχετικές με τα βιβλία που διαβάζουν.
• Ενασχόληση με τον/τη συγγραφέα, το έργο του/της γενικότερα, σειρά βιβλίων του/της, ίσως με παρόμοια θέματα, επικοινωνία μαζί του/της σε περίπτωση που είναι εν ζωή. Τα παιδιά μπορούν να δημιουργήσουν ένα χρονολόγιο του έργου του/της, να συλλέξουν και να διαβάσουν συνεντεύξεις του/της.
• Κατασκευή τοιχογραφίας με ζωγραφιές και λεζάντες από τα βιβλία που έχουν διαβαστεί κατά τη διάρκεια της χρονιάς.